شهر مکزیکو با جمعیت چندین میلیونی و ارتفاع زیاد و آسمانی آبی زیبایش این شهر که در مرکز فلاتی عظیم قرار دارد از عصر استعمار رو به گسترش رفت در دوران پورفیریودیاس وضع و شان یک شهر را یافت و پس از انقلاب پایخت بزرگی از کار در آمد هر فرماندار تازه ای خود را موظف میداند چیزی یا به مناسبت احتیاج یا برای آراسته تر و زیباتر کردن این شهر به‌آن بیفزاید همیشه بناهای تازه ای در این شهر در دست ساختمان است خیابانها را پهنتر می کنند و ساختمانهای کهنسال را در هم می کوبند تا جا برای اجرای طرحهای بزرگتر و بهتر باز شود مردم مکزیکو می گویند داریم چهره شهر خود را جراحی پلاستیک می کنیم.

از شهرهای مکزیکو که ساکنان شهرستانها آن را به نام پایتخت می خوانند مجمع اضداد است از یکسو کاخهای کهنسال قرن ۱۷ زمانی که اسباب سر بلندی نایب السلطنه های خود پسند بود و در سوی دیگر ساختمان های سبک فرانسوی با شیروانی های تند شیب و چراغهای پایه بلند(که در سالهای خوش دهه آخر قرن ۱۹ از ضروریات به شمار میرفت) دیوارهای شیشه ای و نمای ساده سر به آسمان ساییده است.

پایتخت مکزیک

با چندین میلیون جمعیت چندان بزرگ هست که برای تسهیل رفت و آمد و حمل و نقل احتیاج به راه زیرزمینی داشته باشد اما چون روی مرداب - همان مرداب قدیم تنوک تیتلان - ساخته شده و در زیر آن آب است ساختن راه زیرزمینی ممکن نیست مردم با اتومبیل شخصی تاکسی اتوبوس و تراموا رفت و آمد می کنند و تراکم وسایل نقلیه همیشه در این شهر به چشم می خورد در میان عابران پیاده هم زنان و مردان شیکپوش دیده میشود و هم سرخپوستان پا برهنه که برای فروش مصنوعات و کالای خود به شهر آمده اند.

در آغاز قرن ۲۰ در همه این شهر تنها شش اتومبیل وجود داشت که خانوده های ثروتمند از اروپا وارد کرده بودند.در خیابانهای این شهر گاهی سرخپوستانی دیده میشوند که پوشاک محلی خود را برتن دارند و سوار بر الاغ از لابلای اتومبیل ها و اتوبوس ها آهسته به دنبال کسب و کار خویش می روند اما نباید تعجب کرد زیرا شهر به اینان نیز تعلق دارد همچنین گاهی بوقلمون فروشهای دوره گردی دیده میشوند که حتی در لماس دو چاپولتپک زیباترین محله مسکونی شهر متاع جندار خویش را توی کوچه و خیابان به راه می اندازند و در پی خریدار می گردند اینان با شلاق درازی که در دست دارند به آرامی بوقلمونها را نوازش میدهند و به هرسو بخواهند هدایت می کنند کدبانوها و مستخدمه ها ازخانه ها بیـرون نمیآیند و هر بوقلمونی را پسندیدند می خرند معمولاً‌ فریاد فروشندگان با سر وصدای بوقلمونها در هم می آمیزد.

در شهر مکزیک اغلب اوقات زمین لرزه روی میدهد اما آسیب زیادی نمی رساند به علت وقوع زمین لرزه آسمانخراش در این شهر کمیاب است و بلندی ساختمانها تابع مقرراتی است که برای احتراز از آسیب زمین لرزه وضع شده است از زمان پدید آمدن آتشفشان کوچک موسوم به پاریکوتین در فلات مرکزی زمین لرزه روی داده است زیرا پاریکوتین بخارهای زاید زیر زمین را دفع می کند.

میدان زوکالو چشم و چراغ مکزیکو است انسان در این میدان وسیع با‌ آن ساختمانهای مجللش سرسام می گیرد همه خطهای اتوبوس و تراموا از زوکالو می گذرد و هزاران عابر پیاده در روز از آنجا می گذرند فروشندگان دوره گرد این میدان همه چیز از توله سگ و بلیت بخت آزمایی گرفته تا حبوبات و جواهر دزدیده شده می فروشند از بارها و رستورانهای درجه دوم این میدان همیشه صدای موسیقی شنیده می شود.

برجسته ترین ساختمان این میدان نمازخانه ای است همگانی که با سنگهای پرستشگاه بزرگ آزتکها ساخته شده است بزرگترین جنگ میان اسپانیاییها و سرخپوستان در همین میدان صورت گرفت که سرانجام موکتسوما را در کاخش سنگباران کردند و کشتند.

در محل کاخ موکتسوها امروز کاخ دولتی که مقر رییس جمهوری مکزیک است قرار دارد. در تالارها و اتاقهای این کاخ یادگارهای گرانبهایی دیده می شود که از زمان حمله اسپانیاییها به جای مانده است.

کاخ چاپولتپک

بر فراز تپه ملخها و رو به روی پاسو دو لارفورما یکی از زیباترین خیابانهای سراسر قاره آمریکا اکنون تبدیل به موزه شده است این کاخ که به دستور ماکسیمیلیان در آغاز حکومتش ساخته شد مدتها مقر ریاست جمهوری مکزیک بود و سپس به دستور رییس جمهور کاردناس قرار شد که آن را به عنوان یک بنای تاریخی حفظ کنند.

دیگر از دیدنیهای مکزیکو دکانها و فروشگاههای بزرگی است که هنوز نفوذ سلیقه فرانسوی در آن ها دیده می شود هر گوشه و کنار محلات کسب شهر کافه هایی هست که کارکنان زن و مرد مؤسسات اوقات فراغت خویش را در آنجا می گذرانند مکزیکو یک کاخ هنرهای زیبا دارد که در آن اپرا اجراء میشود و در تالارهای متعدد آن نمایشگاه برپا می گردد.

مکزیکو دو میدان گاوبازی که هر یکشنبه پر از تماشاگر است استادیوم ملی چندین باشگاه رقص چندین میدان چوگان بازی سیرک و در حومه نیز سه ورزشگاه ییلاقی دارد مردم این شهر به ورزش دلبستگی خاصی دارند.

موزه ملی دانتروپولوژی(مردم شناسی)

این مجموعه موزه ملی مردم شناسی شامل قوم شناسی،مردم شناسی،باستان شناسی از روزگاران پیش از تاریخ مکزیک شامل گنچینه های آزتک ها مایاها زاپوتک ها نیکزتک پوره په چاها و اولمک ها.

هرم مکزیکو

مضاعف تنایوکا(نزدیک مکزیک)تنایوکا که دراصل پیتختن تمدن چی چی بود بعدها به دست ازتکها افتاد.شهر طی مراحلی میان قرنهای ۱۳ و ۱۶ میلادی ساخته شد پلان دو بقعه نما شامل بازسازی بقعه ها و مقطع کهروی هم سازی های ششگانه را نشان میدهد ۱:۶۰۰ نواری از نقش برجسته مار در دور هرم قرار دارد.

کاخ ویسبرگال

شهر مکزیکو فرای دوالورده در۱۷۹۰بر روی ویـرانه های کاخ کورتز پلان ۱:۱۰۰۰ این ساختمان چندین بار گسترش یافته و اکنون دارای سه حیاط خلوت طاقگان دار است خزانه کلیسای جامع مکزیکو ساخته لورنسورودریگس در ۱۷۴۹ تا ۱۷۶۸ پلان ۱:۶۰۰ طرح بنا تقارن محوری دارد.

سالها پیش از ورود باستانشناسان به تئوتی هوآکان نویسندگان جهانگرد این مکان اساطیری را یافته بودند.درسال ۱۸۰۴ الکساندرفن هامبولت ماوشگر در ادامه سفر خود به‌ آمریکای مرکزی چنین نوشت:تنها بناهای یادبودی در دره مکزیکو که حجم یا اندازه اش یک اروپایی راتکان میدهد بقایای دو هرم در تئوتی هوآکان است.

این شهر ویران که تنها یک دهم آن حفاری شده در سی مایلی شمال شرقی مکزیکوسیتی در دره کوهی به ارتفاع ۷۰۰۰ پا از سطح دریا جای دارد.نزدیک به سال۵۰۰ ق.م که این شهر باستانی دوران طلایی خودرا می گذراند نزدیک به دویست هـزارنفـر جمعیت داشت و نه تنها نخستین و بزرگترین کلان شهر نیمکره غربی که نیرومندترین شهر آمریکای مرکزی در آن زمان بود از همین جاست که تاریخ مکزیک آغاز میشود زیرا در اینجا زمینه مساعد برای توسعه اقتصاد دینی سیاسی در سرزمینهای بلند مکزیکی وجود داشت نفوذ شهر تا پانصد مایل دورتر یعنی به گواتمالای امروزی رسید هرچند از ساکنان این شهر شیوه زندگی یا رویدادهایی که در اینجا رخ نمود اطلاعی در دست نیست.

مردم تئوتی هواداران هیچ نوشته ای از خود بر جا نگذاشتند و از این رو روشن نیست که زبان آنان چه بود یا خود و شهرشان را چه می نامند نام تئوتی هوآکان از زبان آزتکها گرفته شده که چند سده بعد در دره ساکن شدند و می توان آن را چنین ترجمه کرد.

آنان که خدا شدند سالها پیش از فتح اسپانیاییها افسانه هایی بیشمار از تئوتی هوآکان گفته شده و آزتکها بر این باور بودند که جهانی که آنان میشناختند از تئوتی هوآکان آغاز شده بود آنان ویرانه های رها شده ای را که گمان می کردند تمدن دیرین و از میان رفته غول ها پدید آورده است گاهواره زندگی جایی که خورشید و ماه در آن پدید آ,ده می پنداشتند از اینرو دو هرم تئوتی هوآکان را که گاه در آن آیین قربانی انجام میدادند پرستشکده های کهن دو خدای اصلی کیهان دانسته دو گذرگاه اصلی قدیمی را راه مردگان می نامیدند زیرا بر این باور بودند که ویرانه هایی که در راستای دو محور مرکزی شهر به دارازی دو مایل و پهنای چهل یارد است باید گور کاهنان و شاهان باشد در واقع اینها بقایای پرستشگاهها هستند.

بر خلاف تصورات رازآمیز آزتکها زیستگاههای بیشماری که تئوتی هوآکان را ساخت باید در دوران اوج خوشبختی آنان سرشار از فعالیت و کار بوده باشد.این شهر که در جاده های بازرگانی از سرزمینهای بلند تا ساحل خلیج جا داشت و از آب فراوان بهره مند بود بازاری بزرگ و کارگاه های بیشمار داشت هنر و اخترگویی به شکلی بی سابقه رواج داشت و زمان به شکل تقویم تنظیم شده بود.نگاره های درخشان دیوارهای خانه ها را می آراست و تئوتی هوآکان کلان شهری برجسته پر تنوع و شلوغ و چنان نیرومند بود که به دژ و برج و بارو نیاز نداشت توجه آنان بیشتر به هرم خورشید بود.

بنای سترگ دو و نیم میلیون تنی از آجر و خاک به ارتفاع دویست پا ساخته شده و برای باربری مصالح آن از کامیون یا جانوران باری بهره نگرفته بودند نمای اصلی آن درست هم ردیف نقطه ای است که خورشید در روز انقلاب تابستانی طلوع می کند سراسر شهر با نقشه ای شطرنجی آراسته شده رو به سوی چهار گوشه شطرنج دارد.انگیزه رو به نابودی رفتن این شهر بزرگ نزدیک به سال ۶۰۰ میلادی روشن نیست.آیا کشاورزانی که گرداگرد شهر می زیستند دیگر نتوانستند خوراک کافی تولید کنند؟ آیا شهر مورد هجوم قبایل سرزمینهای خشک شمالی قرار گرفت؟اینهای پرسشهایی است که تاکنون بی پاسخ مانده اند برای فرهنگهای آینده آمریکای مرکزی تئوتی هوآکان آرمان و کمال مطلوب گذشته ای شکوهمند شد همچنان که آتن دوران کلاسیک برای اروپاییان.

مکزیکوسیتی در۱۵۲۱ تأسیس گشت موقع جغرافیایی درآمریکای شمالی در حوضه معروف دره مکزیکو دریک بستر خشک دریاچه تکزکوکو کوههای اطراف شهر با ۱۷۸۷۷ پا بلندی با آتشفشان فعال پوپوکیت پتی(کوه دودکش) در نزدیکی آن در بلندی ۲۲۳۷ متری از سطح دریا قرار گرفته.

آب و هوای شهر مکزیکوسیتی

به واسطه موقع جغرافیایی هوایی سردبا فصل کوتاه متغیر دارد در حالی که برف به ندرت می بارد شب ها در ماههای سرد از دسامبر تا ژانویه یخبندان می شود.

حرارت متوسط ۱۸ درجه در ماههای سردتر به طور متوسط ۴/۱۲ درجه و فصل بارانی(ماه مه تا سپتامبر) به طور متوسط ۳/۱۷ درجه سانتی گراد میزان ریزش باران سالانه ۱۸۰ میلیمتر است.

آموزش در مکزیکو سیتی

شهر از نظر سواد حدود ۹۰% -دوره دبستان ۶ سال و متوسطه سه سال و پس از آن دوره کالج در سه سال-در سال تحصیلی ۹۸-1997 تقریباً سه میلیون نفر دانش آموز به تحصیل و ۱۶۸۴۴۲ نفر معلم به تدریس در ۹۴۶۰ مدرسه مشغول بودند.

مکزیکوسیتی مرکز دانشگاههایی شامل دانشگاه مکزیکو که در ۱۵۵۱ تاسیس شده و بیش از ۳۵۰۰۰۰ دانشجو دارد.

انستیتوهای مهمی نیز در شهر مکزیکو دایر است از جمله انستیتو پلی تکنیک و دانشگاهها متروپلی تن و دانشگاه آناهوآک و دانشگاه بین المللی آیالات متحده آنریکا و انستیتوهای خصوصی.

مرکزملی هنرها در ۱۹۹۴ گشایش یافت که شامل یک کتابخانه و یک تالار کنسرت و کلاسهایی برای سینما رقص موسیقی ودرام است.

کتابخانه ها و موزه های مکزیکوسیتی

تعدادی موزه خصوصی در مکزیکوسیتی وجود دارد از جمله موزه ملی مردم شناسی در پارک چاپولترپک که در آن آثار هنری به نمایش گذاشته شده در این پارک موزه هنر مدرن موزه اولمه دو کارهای مهم کاهلو و دیاکوریوا کتابخانه ملی.

پارک ها و مراکز تفریحی مکزیکو سیتی

پارکها و میدان های شهر همواره پر از جمعیت در اواخر هفته است.
یکی از فضاهای باز پارک چایوتیک بناهای بسیار برافراشته شده از جمله آکادمی نظامی اثر چایوتیک مثل موزه های متعدد.

بسیاری از پارکهای دیگر شهر شامل آلامه دا مرکزی نزدیک زوکالو که در ۱۵۹۲ به وجود آمد در آن برنامه هایی برای حفاظت محیط زیست در دست اقدام دارد.پارک کویوکان برای دویدن و قدم زدن که در آن درختان تناور وجود دارد پارک بیابان شیران در جنوب غربی شهر قرار گرفته که در این فضای باز کوهها جنگلها و چشمه ها دیده می شود.

هنرهای نمایشی شهر

شهر مکزیکو یکی از مهمترین مراکز فرهنگی در آمریکای لاتین است که از بسیاری جاها اسپانیانی زبانها را به سوی خود می کشاند کاخ هنرهای زیبا یک تالار اثرا و کنسرت در منطقه وسط شهر قرار دارد که در آن فعالیت های فرهنگی صورت میگیرد هنر باله و کنسرت در این مرکز اجرا میشود گالری هنرمندان بسیاری از دورترین نقاط دنیا را به خود جذب میکند.